| De terugkeer van
Oranje in 1813 |
17 november 1813 werd over heel Nederland
een
proclamatie verspreid,
waarin de terugkeer van het Oranje geslacht op Nederlandse bodem werd aangekondigd.
Na Napoleons nederlaag in 1813 werd Willem Frederik, de zoon van de in 1795 verjaagde
stadhouder Willem V, gevraagd naar Nederland te komen. |
 |
| De aanvaarding van het Hoog Bewind
door het Driemanschap in naam van de prins van Oranje, 1813 (schilderij 1828) van
Jan Willem Pieneman (1779-1853). Zondagmorgen 21 november 1813: een gewichtig moment
in de Nederlandse geschiedenis. In naam van de prins van Oranje wordt een voorlopig
bestuur (het ' Hoog Bewind') gevormd dat de macht van de Fransen overneemt. Prins
Willem, de toekomstige vorst, verbleef nog in Engeland. Het Hoog Bewind bestond uit
een drietal heren: Van Hogendorp, Van der Duyn van Maasdam en de graaf Van Limburg
Stirum. Zij zouden bekend worden als het 'Driemanschap'. De gebeurtenis speelde zich
af in het huis van initiatiefnemer Gijsbert Karel van Hogendorp aan de Kneuterdijk
in Den Haag. (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam). (Klik voor een groter formaat op de
afbeelding.) |
 |
Landing van Engelse mariniers op
28 november 1813 op het strand van Scheveningen door Nicolaas Lodewijk Penning (1764
-1818). (Coll. Haags Gemeentearchief)
26 november 1813 vertrok een eskader van 4 oorlogsschepen uit Scarborough in Engeland.
In weerwil van de tegenwind was het eskader op 28 november voor de Hollandse kust.
De volgende dag, 29 november, gaf kapitein Baker bevel tot het overbrengen van 240
mariniers van de linieschepen 'the Cumberland' en 'the Princess Caroline' naar het
Scheveningse strand. Deze Engelse zeesoldaten werden onmiddellijk naar Den Haag gestuurd,
voorafgegaan door eenige vrijwillgers te paard. In het Voorhout aangekomen werden
de mariniers et 21 salvo's begroet. (Bron tekst: Geschiedenis van Scheveningen, J.C.
Vermaas. Uitgever: J.J. Couvreur - Den Haag, 1926). (Klik voor een groter formaat
op de afbeelding.) |
 |
| De aankomst van Willem VI in Scheveningen.
Anonieme tekening. Deze tekening toont niet, zoals gebruikelijk, de prins die staande
in een roeiboot aan land komt, maar het eskader schepen, dat hem nar Nederland bracht,
voor het Scheveningse strand. (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief). (Klik voor
een groter formaat op de afbeelding.) |
 |
| Landing Willem I te Scheveningen
op 30 november 1813. Gravure van Jan Kamphuijsen of Kamphuijzen (1760-1841). (Coll.
Beeldbank Haags Gemeentearchief). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
 |
| Aankomst te Scheveningen van de prins
van Oranje op 30 november 1813 van Willem Hendrik Hoogkamer (1790-1864). Onder de
afbeelding staat de volgende tekst: De heuchgelijke aankomst van zijn majesteit den
koning der Nederlanden, prins van Oranje Nassau, hertog van Luxemburg aan het strand
van Scheveninge op den 30. November 1813. (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief).
(Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
 |
| Aankomst van de prins van Oranje
op 30 november 1813 op het strand te Scheveningen van Johannes Jacobus 'Jan' Mesker
(1843-1890). De prins staat op een kar die getrokken wordt door twee paarden die
tot hun knieën in het zeewater staan. De prins draagt een grijze lange jas met
een rode kraag en rode manchetten. Op zijn linker borst prijkt een onderscheiding.
Links op de achtergrond liggen enkele bomschuiten. Links op de voorgrond staan enkele
mensen die de vorst een groet brengen met hun hoed. Rechts op de voorgrond ligt een
roeiboot in het water waarin heren staan met hoge hoeden en donkere jassen. (Coll.
Marinemuseum Den Helder). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
 |
| Aankomst van koning Willem I (1772-1843)
op 30 november 1813 te Scheveningen van Willem van Senus (omstr. 1770-1851). Centraal
in beeld staat de vorst op een door paarden getrokken wagen in zee, aan de voet van
het strand in Scheveningen. Hij wordt begroet door een menigte mannen, vrouwen en
kinderen die hem toewuiven. Rechts in beeld een schip vol met heren die hoge hoeden
dragen. Op de achtergrond ligt een rij bomschepen met de Nederlandse vlag in de toppen
van de masten. Daarachter zijn de Scheveningse duinen onder een licht bewolkte hemel
zichtbaar. (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief). (Klik voor een groter formaat
op de afbeelding.) |
 |
| Links en rechts de aankomst van koning
Willem I te Scheveningen, 1813 van Reinier Vinkeles (1741-1816) naar een tekening
van Jan Willem Pieneman (1779-1853). Bron links onbekend en rechts (Coll. Rijksmuseum,
Amsterdam). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
 |
| Aankomst van koning Willem I te Scheveningen,
30 november 1813 van Nicolaas Lodewijk Penning (1764 -1818). (Coll. Rijksmuseum,
Amsterdam). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
 |
| Jan Willem Pieneman (1779-1853) schilderde
mogelijk deze zee van vlaggen op de schepen als hulde aan de terugkeer van Prins
Willem Frederik. (Coll: Particulier Bezit). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
 |
De Zegeningen van de Vrede van onbekende
kunstenaar. (Coll. British Museum, London)
Onderaan de tekening: Jack Jolly ofwel Vrolijke Jack danst de horlepiep. op de tonen
van Oranje boven. (Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
 |
| De 's-Gravenhaagsche Courant van
dien tijd was opmerkelijk kort in haar verhaal: "Dezen voormiddag wierden van
Scheveningen twee groote schepen gezien, die echter door den wind belet wierden vroeger
dan omstreeks vier uren het land te naderen. Dadelijk verspreidde zich het gerucht
dat Prins Willem VI aan boord van een derzelve was. De toeloop naar den Scheveningschen
weg was daarop zeer groot en het vreugdegejuich der menigte onbeschrijvelijk. Een
weinig voor vijf uuren kwam de Prins in den Haag aan." (Uit: Geschiedenis van
Scheveningen door J.C. Maas). Johan Herman Isings (1884-1977) maakte op zijn schoolplaat
links, over de landing van de Prins van Oranje gebruik van de gravures uit 1813.
Rechts de aankomst van prins Willem Frederik van Johan Willem Heyting (1915-1995).
(Links (Coll. Historywallcharts.eu) en rechts (Bron: Hethuisvanoranje.nl). (Klik
voor een groter formaat op de afbeelding.) |
 |
| De blijde aankomst van Z. K. H. Willem
Frederik Prins van Oranje Nassau te Scheveningen in 1813 van C. Bogers en E. van
Waardt. Onder de gravure staat: "De Blyde aankomst naar een 19 jarige scheiding
van Z.K.H. Willem Frederik, Prins van Oranje Nassau souverein vorst van Nederland,
te Scheveningen op den 30 november 1813." (Coll. Historisch Museum, Deventer).
(Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
 |
Op 2 december 1813 werd Willem I
in Amsterdam uitgeroepen tot souverein vorst. De gravure links is van Reinier Vinkeles
(1741-1816) naar een tekening van Jan Willem Pieneman (1779-1853). Het schilderij
rechts is van Joseph Paelinck (1781-1839).
6 december 1813 werd de aanvaarding van de souvereiniteit
door Willem I gepubliceerd.
De nieuwe onafhankelijkheid werd een feit en Nederland kon aan een nieuwe toekomst
beginnen. Links (Coll. Beeldbank Amsterdam) en rechts (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam).
(Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
 |
| Van de aankomst van prins Willem
Frederik werden ook tinnen figuren gemaakt. (Bron: Picasaweb.google.com) |
 |
| Tinnen figuren van aankomst Koning
Willem I en gevolg in Scheveningen 1813. (Bron: Picasaweb.google.com) |
| |
 |
|
|
 |
|
| |
| Bronnen: |
| Geschiedenis
van Scheveningen. De omwenteling |
| Geschiedenis
van Scheveningen. Landing van de Prins |
| Geschiedenis
van Scheveningen. De Decemberdagen van 1813 |
| Soeverein vorstendom Holland (1813 - 1815) |
| Monument voor de Nationale Onafhankelijkheid,
Den Haag, Plein 1813 |
| Gijsbert Karel van Hogendorp |
| Johan Melchior Kemper |
| Leopold van Limburg Stirum |
| Frans Adam van der Duyn van Maasdam |
| Tinnen figuren
van aankomst Koning Willem I |
