Terug naar Startpagina
 
Vlucht uit Engeland
1642 Maria Henriette
1644 Henrietta Maria
1646 Charles II
1646 Henrietta Anna
1648 James II
1648 Charles II
1649 Charles I onthoofd
1649 Charles II
1650 Overlijden Elizabeth
1651 Charles II
1653 Henry
Verblijf op vasteland
Parijs 1651-1654
Keulen 1654-1656
Brugge 1656-1658
Brussel 1658-1660
Terugkeer naar Engeland 1660
1660 Vertrek uit Breda
1660 Moerdijk - Dordrecht
1660 Rotterdam
1660 Delft
1660 Den Haag
Vertrek van Scheveningen
1660 Scheveningen
Pieter van Abeele
Anoniem
Cornelis Beelt
Jan de Bisschop
Pieter Bout
Johannes Lingelbach
Hendrick de Meijer
Pieter Schut
Willem van de Velde de Jonge
Adriaen van der Venne
Boeken
Over Stuarts
 
Ballingschap Oranjes
De Franse Invasie
Vlucht 18 januari 1795
Vlucht Prinses
Vlucht Prins Willem V
Pink 'Johanna Hoogenraad'
Terugkeer Oranje in 1813
30 november 1813
Herdenking in 2013
Vertrek en aankomst Oranjes en Stuarts op Scheveningen
Vertrek Willem II, 1641
Vertrek Henrietta Maria, 1643
Vertrek Charles II, 1660
Aankomst Willem III, 1691
400 jaar Strandschilders
op Scheveningen
1600-1700
1700-1800
1800-1900 A t/m L
1800-1900 M t/m Z
1900-2000 A t/m L
1900-2000 M t/m Z
2000-heden
Muurschilderingen
Scheveningen op keramiek 1
Scheveningen op keramiek 2
Herdenkingspenningen
Panorama's Scheveningen
Algemeen
Scheveningen toen en nu
Huifkarren op Scheveningen
Zeeslagen bij Scheveningen
Het kanon van Scheveningen
Waarzegster op Scheveningen
Boeken over Scheveningen
Links
Over de Website
Contact
   

De vlucht uit Engeland van James II in 1648
 
James werd geboren op 14 oktober 1633 als derde zoon van koning Charles I van Engeland en koningin Henriëtta Maria van Frankrijk. Zijn geboorte vond plaats in het St. James's Palace te Londen. Later in dat jaar werd James gedoopt door William Laud, de anglicaanse aartsbisschop van Canterbury. James werd opgevoed door leraren samen met zijn oudere broer, de latere koning Charles II van Engeland en met twee zonen van de Hertog van Buckingham, George en Francis Villiers. Toen hij drie jaar oud was, werd James benoemd tot Lord High Admiral; deze titel was echter titulair, maar zou een inhoudelijke inhoud krijgen na de restauratie, toen James een volwassen man was.
In 1643 ontving hij de titel hertog van York. (Bron: Wikipedia.org)

Rechts: detail van schilderij van Cornelius Johnson uit 1639. (Bron: Thestuartkings.tumblr.com). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding)
 
Toen de burgeroorlog uitbrak, vluchtte Henrietta Maria naar Frankrijk, maar haar zoon James en zijn broer Charles bleven bij hun vader.  Na de nederlaag bij Marston Moor in 1644 gingen de twee kinderen naar Bristol, waar Charles het bevel kreeg over het westen van Engeland en Cornwall.
Bij de val van Oxford in 1646 werd de 13-jarige James II gevangen genomen en naar St James Palace in Londen afgevoerd, waar ook twee andere kinderen, prinses Elizabeth en prins Henry, werden vastgehouden sinds sinds 1642.
James en zijn jongere zus en broertje werden gevangen gezet in St. James's Palace. Zij zagen hun gevangen vader drie keer in de week in ontmoetingen waarin de koning James uitlegde, dat hij moest vluchten als de parlementariers de royalisten harder zouden aanpakken. Bij voorkeur naar zijn zuster Mary in Den Haag. De koning probeerde in een vergeefse poging zelf te vluchten, maar werd opnieuw gevangen genomen. Toen James dit hoorde werd hij zo kwaad, dat hij bijna een bediende met een handboog vermoordde. Maar het versterkte zijn verlangen naar bevrijding. Een prestatie, die lukte omdat hij goed was in verstoppertje spelen. (Bron: Wikipedia.org)
Links: schilderij van Sir Peter Lely (Bron: Wikipedia.org). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding)
 
Drie kinderen van Charles I op een aquarel van Jon Hoskins I, (1590-1665). Links Elizabeth Stuart (1635-1650), midden: James II Duke of York (1633-1701) en rechts Henry Stuart Duke of Gloucester (1640-1660). In 1647 waren de kinderen respectievelijk 12, 14 en 7 jaar. Het aquarel is waarschijnlijk gemaakt in St. James Palace, waar de kinderen in 1647 gevangen zaten. In Juli 1647 ontmoette Koning Charles I zijn kinderen princes Elizabeth, James en Henry in The Greyhound Inn in Maidenhead, Berkshire. Misschien zijn ze bij die gelegenheid geschilderd. (Coll: The Fitzwilliam Museum). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding)
 
Koning Charles I werd in 1647 in Windsor Castle gearresteerd en zag zijn kinderen princes Elizabeth, James en Henry voor het laatst op 17 juli 1647 in The Greyhound Inn in Maidenhead, Berkshire.

De ontmoeting in de Greyhound Inn was georganiseerd door de leider van het Parlement, Sir Thomas Fairfax. De bewoners van Maidenhead versierden de weg met groene bogen en strooiden bloemen.
(Bron: Openplaques.org)

James wilde uit gevangenschap ontsnappen.
Zoals John Miller, in zijn biografie over James schrijft:
"James nam weer contact op met zijn vader via kolonel Bampfield, die ook de ontsnapping voorbereidde. 21 april 1648 was alles klaar.
De kinderen hadden veertien dagen elke avond verstoppertje gespeeld en James kon zich zo goed verstoppen ,dat het wel een half uur duurde voor ze hem gevonden hadden. Die avond ging James rechtstreeks naar de kamer van zijn zuster en ging via de achtertrap naar buiten. In zijn haast trapte hij tegen een deur en maakte veel lawaai. Hij ging terug naar zijn kamer en deed net af hij lag te lezen tot hij er zeker van was, dat niemand het gehoord had. De tweede keer ging hij zonder problemen naar beneden, liep door de binnentuin naar buiten in het St. James Park. Hij kwam Bampfield tegen, met wie hij naar eeen huis bij London Bridge reisde. Daar trok James vrouwenkleren aan en ze gingen aan boord van een binnenschip met enkele verdrouwde bedienden. De kapitein van het binnenschip werd wantrouwig toe hij zag dat James niet erg vrouwelijk zijn kousen optrok en hij liet toe dat Bampfield de kouseband vastmaakte. Zij moesten de kapitein in vertrouwen nemen en haalden hem over zijn lichten te dimmen en voorbij het dokhuis van havenmeester te varen. Kort daarna stapten ze op een Nederlands schip, dat hen naar Vlissingen bracht. Zij overnachtten in Middelburg en maakte de gastvrouw overstuur door te weigeren dat de meiden hem uitkleedden en at hij een kamer wilde delen met zijn 'broer'.
Daarna reisde hij via Dordrecht naar Den Haag. De Prins en Prinses van Oranje, zijn zwager en zus, waren blij het nieuws te horen en haastten zich om James te begroeten in Maesland Sluys (Maassluis).
James werd met zijn zuster herenigd . Het was een gedurfde onderneming geweest, waarbij James veel vindingrijkheid en moed had getoond voor een jongen van 14." (Bron: Tumblr.com)
In 1649 ging James naar Frankrijk. In 1652 diende hij onder Turenne en in het Spaanse leger.
Onder invloed van zijn vrouw, Anna Hyde (22 maart 1638 ñ 31 maart 1671), met wie James in op 24 november 1659 te Breda was getrouwd, was hij overgegaan tot het katholicisme. Na de afkondiging van de Test Act (1673) moest hij daardoor al zijn ambten neerleggen.. (Klik voor een groter formaat op de afbeelding)
 
Op 21 november 1673 hertrouwde James te Dover met de katholieke Maria-Beatrice d'Este (5 oktober 1658 - 7 mei 1718), prinses van Modena.
Maria was mooi en intelligent en 25 jaar jonger dan haar echtgenoot en zijn tweede vrouw. Zij was slechts een paar jaar ouder dan haar stiefdochters en het kostte haar veel inspanning hen voor zich te winnen. Uiteindelijk lukte het haar een goede relatie op te bouwen met Mary, Prinses van Oranje, maar had altijd prolemen met Anne, Prinses van Denemarken. Maria was nooit welkom in Engeland. Zij was een vroom katholiek en kreeg onmiddellijk de afkeer van het Parlement en de prominente Protestantse hovelingen.
(Bron: Historum.com)

De populariteit onder de bevolking nam steeds verder af en in 1678 moest James zelfs vluchten.
Hij kon echter spoedig terugkeren en in 1680 werd hij koninklijk stadhouder in Schotland, waar hij hard optrad tegen de protestanten. James was de wettige troonopvolger, maar na 1680 brak een hevige strijd om zijn erkenning uit tussen koning en parlement en de politieke partijen van de Whigs (liberalen) en de Tories (conservatieven). Toen Charles stierf zonder erfgenaam, was James de wettige opvolger voor de troon van Engeland en Schotland. Hij werd gekroond op 23 april 1685 in Westminster Abbey.

Van James' eerste huwelijk waren nog twee dochters in leven, beide protestant en ook uit zijn tweede huwelijk had hij geen mannelijke erfgenaam. Op 10 juni 1688 schonk echter zijn tweede vrouw het leven aan haar vijfde kind, ditmaal een zoon. (Bron: Genealogieonline.nl). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding)
 
De algemene ontevredenheid nam met de geboorte van deze katholieke erfgenaam nog meer toe. Het vooruitzicht van een katholieke dynastie was zeer bedreigend voor de protestanten, die niet gelukkig waren met een katholiek als hoofd van de Kerk van Engeland. Dit leidde tot een samenzwering, de Glorious Revolution, met het doel James te vervangen door zijn dochter Maria, overtuigd protestante.

Op 5 november 1688 landde Maria's echtgenoot Willem III van Oranje-Nassau in Engeland (bij Torquay) met een groot Nederlands leger. Willem gaf het bevel het Engelse leger te ontbinden en daar werd goeddeels gehoor aan gegeven. James had daardoor al snel in Engeland zelf niet veel steun meer. Op 11 december vluchtte hij om vanuit het katholieke Ierland - een deel van zijn rijk waar hij nog wel steun had - de strijd voort te zetten. Hiermee kwam zijn regering feitelijk ten einde omdat het parlement in Westminster zetelde.

Op 28 januari 1689 besloot dit parlement dat James met zijn vlucht afstand had gedaan van de troon en dat Willem en Maria hem wettig konden opvolgen. Hiermee kwam ook het primaat van het parlement over het koningschap vast te staan. De Schotten volgden het besluit op 11 april 1689. James was in Ierland nog aan de macht tot aan de Slag aan de Boyne op 1 juli 1690.
Na zijn nederlaag vluchtte James naar Frankrijk, waar Lodewijk XIV hem een jaargeld gaf. Officieel trad hij nooit af en bleef hij aanspraak maken op de troon van Engeland, Schotland en Ierland.
Op 16 september 1701 stierf James in ballingschap in Saint-Germain-en-Laye bij Parijs. Hij is begraven in de kerk van Saint-Germain. (Bron: Genealogieonline.nl)
Rechts: James II in 1685 door Anne Killligrew (1660-1685). (Coll. Royalcollections.org.uk). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding)
 
Bronnen:
James II of England (1633-1701) op Wikipedia
James II ofwel Jacobus II van Engeland op Wikipedia
James II when Duke of York 1639
Charles I en James II van Sir Peter Lely
Drie kinderen van Charles I
Site of The Greyhound Inn
Anne Hyde, Duchess of York en James II, Duke of York
Mary of Modena
James II in 1685 door Anne Killligrew (1660ó1685)
James II of England (1633-1701)
 

   
     

 

   

naar