 |
| Frans de Momper
(1603-1660) |
17e-eeuwse soldaten spelen een kegelspel
vóór (vermoedelijk) het toenmalige kasteeltje Den Emer in de Haagse
Beemden. Goed herkenbaar zijn de Grote en de Markendaalse Kerk (aan de Haven). De
Mark is wat minder duidelijk in het schilderij aanwezig. Kegelen moet een belangrijk
tijdverdrijf zijn geweest, dat blijkens de schilderijen het hele jaar door werd gespeeld.
Rechts rijdt een huifkar met twee paarden aangespannen het beeld uit. In het algemeen
staan voor de in de noordelijke Nederlanden geschilderde huifkarren één
of twee paarden. Voor de in de zuidelijke Nederlanden geschilderde huitkarren staan
meestal drie paarden, die nodig waren in het heuvelachtige landschap.
Wat het schilderij extra intrigerend maakt, is de afbeelding van een onbekend 'versterkt
huis', dat blijkens de oriëntatie in de Haagse Beemden stond. Dit leidt tot
de voorzichtige aanname dat Frans de Momper II hier Den Emer heeft vastgelegd. Dit
burgerkasteeltje stond van de Middeleeuwen tot de sloop in 1840 aan de huidige Mijkenbroek
(langs de N. Rondweg tussen Mark en Emerput) in Breda. Van het Huis den Emer zijn
tot heden slechts twee 19e-eeuwse tekeningen bekend. (Klik voor een groter formaat
op de afbeelding) |
| |
 Dit schilderij van Adam Willaerts (1577-1664) is
waarschijnlijk gemaakt tussen 1635 en 1640. Enkele jongelieden kegelen boven op het
duin bij mogelijk Scheveningen. In het midden staan 9 kegels. De kegelaar heeft zijn
zwaard en hoed op de grond gelegd en staat klaar om ze alle 9 om te gooien. Tussen
de twee mannen an de linkerkant is een pink op het strand te zien. In de verte zeilt
een groot schip.
Mogelijk is Frans de Momper geïnspireerd door de kegelspelers van Adam Willaerts.
Adam Willaerts legde zich toe op het schilderen van stads-, zee- en strandgezichten.
Zijn composities in Vlaamse stijl zijn verhalend en fantasievol en volgen doorgaans
de traditionele schilderij-indeling. Een evenwichtige verhouding tussen voorgrond,
middenplan en achtergrond typeert zijn werk, evenals een traditioneel kleurenpalet
en een schematische weergave van golven. Hij bleef die stijl trouw, ook toen het
zeegezicht in Holland sterk evolueerde in de richting van een meer naturalistische
uitbeelding van de zee en de schepen die erop voeren. |
| |
| Frans de Momper was een schilder
en tekenaar en een neef van Joos de Momper de Jonge. In 1629 werd hij meester in
het Sint Lucasgilde in Antwerpen. Hij vertrok naar de noordelijke Nederlanden en
werkte aanvankelijk in Den Haag. In 1647 was hij in Haarlem en in het daaropvolgende
jaar in Amsterdam, waar hij trouwde. In 1650 keerde hij terug naar Antwerpen, waar
hij veel monochrome landschappen schilderde in de stijl van Jan van Goyen. Frans
de Momper schilderde vooral panoramische landschappen, gestoffeerd met gebouwen en
personen. Hij schilderde graag winterlandschappen. De stijlkenmerken in deze schilderijen
bouwen voort op het succes van Paul Bril en Jan Brueghel de Oude. |
| |
| Bronnen: |
| Frans de Momper (1603-1660) op Answer |
| IJsvermaak Frans
de Momper (1603-1660) |
| Een
zeventiende eeuws gezicht op Breda |
