Terug naar Startpagina
Strandschilders 1600 - 1700
Anoniem
Hendrick van Anthonissen
Hendrick Avercamp
Floris Balthasars
Cornelis Beelt
Jan Beerstraten
Sybrand van Beest
Balthasar van Berckenrode
Jan de Bisschop
Pieter Bout
Jan van Call
Adriaen Coenen
Adriaen Collaert
Albert Cuyp
Benjamin Gerritsz Cuyp
Willem van Diest
Hendrick Dubbels
Cornelis Elandts
Jacob Esselens
Nicolaes van Geelkercken
Jacques de Gheyn II
Hendrick Goltzius
Jan van Goyen
Joris van der Haagen
Thomas Heeremans
Maerten Fransz. van der Hulst
Ludolf de Jongh
Adriaen van de Kabel
Jan van Kessel
Willem Kool
Paulus Lesire
Johannes Lingelbach
Johannes van Londerseel
Hendrick de Meijer
Klaes Molenaer
Adriaen van Nieulandt
Marcus en Wilem Ormea
Isaac van Ostade
Pièrre Philippe
Edgar Lievensz. van der Poel
Jan Porcellis
Hendrick Cornelisz. Pot
Salomon Rombouts
Salomon Ruysdael
Paulus Schut
Johan van Swieten
Adriaen van de Velde
Esaias van de Velde
Willem van de Velde (de Oude)
Willem van de Velde (de Jonge)
Adriaen van der Venne
Cornelis Verbeeck
Claes Visscher
Simon de Vlieger
Hendrick Cornelisz. Vroom
Cornelis van Wieringen
Adam Willaerts
Isaac Willaerts
Heerman Witmont
Philips Wouwerman
400 jaar Strandschilders
op Scheveningen
1600-1700
1700-1800
1800-1900 A t/m L
1800-1900 M t/m Z
1900-2000 A t/m L
1900-2000 M t/m Z
2000-heden
Muurschilderingen
Scheveningen op keramiek 1
Scheveningen op keramiek 2
Panorama's
Algemeen
Scheveningen toen en nu
Huifkarren op Scheveningen
Zeeslagen bij Scheveningen
Het kanon van Scheveningen
Boeken over Scheveningen
Links
Over de Website
Contact
 
   

Jan de Bisschop (1628-1671)
Jan de Bisschop was een amateurschilder. Hij studeerde rechten aan de universiteit van Leidenvan 1648 tot 1652 en vestigde zich daarna in Den Haag als vertegenwoordiger van van het Hof van Holland, Zeeland en West Friesland en begon later een tekenacademie.Bisschop maakte gebruik van het werk van andere schilders. Hij gebruikte voor pen en penseel een warme goud-bruine inkt, die later bekend werd als "bisschops-inkt". (Bron: Wikipedia.org)
Jan de Bisschop maakt een beeldreportage van het vertrek van koning Charles II van Engeland vanaf het strand van Scheveningen op woensdag 2 juni 1660. Op deze penseeltekening is te zien hoe de burgers van Den Haag over een zandpad door de duinen naar Scheveningen liepen. (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
Het is een lange tocht door de duinen. Burgers uit Den Haag en verre omstreken lopen over duinpaden of reizen in een huifkar naar Scheveningen. (Coll. British Museum, London). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
Huifkarren en mensen op weg naar Scheveningen en het vertrek van Charles II
Grote groepen burgers lopen tussen de duintoppen door over het rulle zand. In de verte doemt de toren van de Oude Kerk van Scheveningen op. (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
Mensen op weg door de duinen naar het vertrek van Charles II
Gezicht op de Oude Kerk van Scheveningen vanuit het zuiden. Vaag is de ligging van de oude Zeestraet, nu de Scheveningse weg, te zien met huifkarren en lopende mensen, die naar Schevelingen gaan. (Bron: Geheugenvannederland.nl). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
Op deze penseeltekening is in de verte de Keizerstraat te zien. De sporen van de huifkarren in het zand maken duidelijk dat een bezoek van Den Haag naar Scheveningen eeuwenlang een moeizame tocht is geweest. (Coll. British Museum, London). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
Het vertrek van Charles II van het strand van Scheveningen
Op de dag van het vertrek van koning Charles II maakte Jan de Bisschop enkele schetsen, die hij later uitwerkte. (Bron: Episcopius. Jan de Bisschop (1628-1671), Uitgave: Waanders Uitgevers, Zwolle en Museum Het Rembrandthuis, Amsterdam, 1992). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
Zicht op Scheveningen vanuit het zuiden.
Op deze penseeltekening is de mensenmassa te zien, die naar het strand was gekomen. In de verte worden met oorverdovend lawaai het afscheidssaluut gegeven. De knallen waren zo hard, dat burgers links onder op de voorgrond, een hand voor de oren slaan. Enkele burgers kijken met een telescoopkijker naar de gebeurtenissen op het strand en de schepen voor de kust. Was Jan de Bisschop zelf aanwezig bij het vertrek of heeft hij een schilderij van Johannes Lingelbach nageschilderd? (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
Zicht op Scheveningen en de zee vanuit het Zuiden
Deze penseeltekening van Jan de Bisschop laat goed de ligging van het dorp Scheveningen zien ten opzicht van de zee rond 1660. Op het strand liggen een aantal visserspinken en op het duin staat het zomerverblijf Nieuw-Soetenburgh, dat in 1662 werd gebouwd. Het logement tegenover Nieuw Soetenburgh, dat in 1665 werd gebouwd, staat nog niet op de tekening. De tekening kan gedateerd worde 1662-1665. (Coll. British Museum, London). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
De Oude Kerk van Scheveningen gezien vanaf het toenmalige 'Schuitegat', 1660
De Oude Kerk van Scheveningen gezien vanaf het toenmalige 'Schuitegat', 1660. (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
Strandgezicht van Scheveningen met op het duin het zomerverblijf Nieuw-Soetenburgh en een gebouw, dat in 1665 werd gebouwd voor Johan van Swieten, die er een logement exploiteerde.
Strandgezicht van Scheveningen met op het duin het zomerverblijf Nieuw-Soetenburgh dat in 1662 voor Cornelis van Soetens werd gebouwd. In het verlengstuk van Nieuw-Soetenburgh staat een gebouw, dat in 1665 werd gebouwd voor Johan van Swieten, die er een logement exploiteerde. In 1672 kreeg de schout en herbergier Dirck van den Houck het in eigendom en gaf het de naam 'Heerenlogement'. Tussen de twee gebouwen is de Kop van de Keizerstraat en zijn een koets en een huifkar te zien. Op het strand liggen visserspinken en rechts op de voorgrond rijdt een koets die door 6 paarden wordt getrokken. Mogelijk zit stadhouder prins Frederik Hendrik in de koets. De tekening moet na 1665 zijn gemaakt. (Coll. The Metropolitan Museum of Art, New York). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
Het strand van Scheveningen op een onbekende lokatie. De tekenaar en etser Jan de Bisschop maakte veel landschappen, een genre dat hij onderwees in de kleine teken academie die hij in Den Haag oprichtte. Hij erkte met een goud-bruine inkt, die later "Bisschops-inkt" werd genoemd. Vermoedelijk mengde hij Oost-Indische inkt met een beetje koperrood om deze karakteristieke kleur te verkrijgen. (Bron: Gallery.ca). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
Een vijftal vissers bij drie tentjes of andersoortige stellages met (zeil-)doeken op vermoedelijk het strand van Scheveningen.
Een vijftal vissers bij drie tentjes of andersoortige stellages met (zeil-)doeken op vermoedelijk het strand van Scheveningen. Op de voorgrond rechts een korf, 1660. (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
Constantijn Huygens sr. werkte in 1653 een plan uit voor een bestrate weg dwars door de duinen van Den Haag naar Scheveningen. Zijn ontwerp en voorstel werd afgewezen. Tien jaar later, tijdens zijn verblijf in Parijs, verzocht de Haagse overheid Huygens of van zijn ontwerp gebruik gemaakt mocht worden. Eind 1665, kort na zijn thuiskomst, werd de straatweg voltooid. De bejaarde Huygens wijdde een lang gedicht aan: De nieuwe Zee-straet. Hierin beschrijft hij onder meer de voordelen van de duinweg voor de vissersvrouwen en de genoegens van een ritje langs de zee. Naar Huygens' denkbeelden schetste Jan de Bisschop in het voorjaar van 1667 een aantal variaties voor de titelpagina, waarna hij het definitieve ontwerp tekende. Aangezien Huygens graag de Haagse zijde van de duinweg had gemarkeerd met een triomfboog, vormt die het centrale thema. Links de ets uit 1667 en rechts een versie uit 1711. (Coll. Koninklijke Bibliotheek, Den Haag). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
Een onbekende schilder maakte in de 18e eeuw in de stijl van Jan de Bisschop (1628-1671) een panorama: "Gezigt op 's Gravenhage voor de beplanting van de Scheveningse weg." (Coll. The Metropolitan Museum of Art, New York). Het werk is in het bezit van het Metropolitan Museum of Art in New York. Het museum schrijft het landschap toe aan een anonieme kunstenaar uit de 18e eeuw. Opvallend is de tekst op de omlijsting, ofwel het passepartout: "Gezigt van de duinen op 's Gravenhage voor de beplanting van de Scheveningsche weg door J. de Bisschop" Bij de aanleg in 1665 werd de Scheveningsche weg nog Zee-straet genoemd en Scheveningen heette toen Schevelingen. De tekst is mogelijk in de 18e eeuw op het passepartout geschreven. (Coll. The Metropolitan Museum of Art, New York). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
Mensen lopen door de duinen naar de zee. In het midden loopt een vissersvrouw met een mand op haar hoofd. (Coll. Victoria and Albert Museum, London). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding).
 
Bronnen:
Jan de Bisschop op Wikipedia
Jan de Bisschop in Getty Museum
Essential Vermeer
Door de duinen
Door de duinen naar Scheveningen
Mensen in de duinen
Gezicht op Scheveningen
Wagens op weg voor de inscheping van Karel II
Episcopius. Jan de Bisschop (1628-1671), Uitgave: Waanders Uitgevers, Zwolle en Museum Het Rembrandthuis, Amsterdam, 1992.
Vertrek Charles II op 2 juni 1660
Zicht op Scheveningen
De Oude Kerk van Scheveningen gezien vanaf het toenmalige 'Schuitegat'
Huizen in de duinen
Het strand van Scheveningen
Een vijftal vissers bij drie tentjes
De nieuwe Zee-straet (links)
De nieuwe Zee-straet (rechts)
Gezigt op 's Gravenhage
De duinen
Hollandse stranden in de Gouden Eeuw, Katwijks Museum, 2004
Geschiedenis van Scheveningen van J.C. Vermaas: VII. Het vertrek van Karel II van het Scheveningsche strand