Joseph Hartogensis (1822-1865).
Gezicht op Scheveningen. Ets op chine collé, 1855 met links boven de signering. Op deze ets heeft Hartogensis veel meer gras geëtst, dan op de proegdruk, maar ook nu staan alle gebouwen de verkeerde kant op. (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam)
Door de ets om te draaien komen alle gebouwen weer in de juiste richting en plaats te staan, maar nu staat de signering rechts boven en is door de omkering onleesbaar. (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam)
 
Joseph Hartogensis werd geboren in Den Bosch en had op jonge leeftijd al belangstelling voor de kunsten. Op 15 jarige leeftijd kreeg hij zijn eerste schilderlessen van Dominicus Franciscus du Bois (1800-1840) aan de Koninklijke Academie voor Kunst en Kunstnijverheid in Den Bosch. Na de dood van zijn leraar vertrok hij naar Den Haag. In Den Haag werd hij leerling van Samuel Verveer (1813-1876). In 1842 vertrok hij naar Kleef om daar leerling van Koekkoek te worden. Vanaf de jaren '40 reisde Hartogensis op en neer tussen Nederland en het buitenland. Zo maakte hij van 1842 tot 1846 een reis door België en Duitsland. Na terugkomst van deze reis werd hij lid van de Haagsche Etsclub. Hier is hij drie jaar lang actief lid geweest. Na deze drie jaar verhuisde hij weer naar Duitsland, om vervolgens in 1852 weer voor enkele jaren in Den Haag te gaan wonen. In ditzelfde jaar werd hij lid van Pulchri Studio. Voor dit genootschap was hij echter vrijwel niet actief. Ook in de jaren '50 heeft Hartogensis nog vele reizen. Hartogensis werd gedurende de jaren '50 en '60 steeds neerslachtiger en pessimistischer. Op 16 juli 1865 een einde aan zijn leven maakte door zich te verdrinken in de Rijn. (Bron: Scriptie Jacqueline Eschenbach, Masterscriptie, Universiteit Utrecht)
 
Bronnen:
Joseph Hartogensis (PDF Scriptie 11 Mb)
Gezicht op Scheveningen. Ets op chine collé