Terug naar Startpagina
 
De Franse Invasie
Vlucht 18 januari 1795
Vlucht Prinses
Vlucht Prins Willem V
Pink 'Johanna Hoogenraad'
1795-1813
Oranje in ballingschap
Terugkeer Oranje in 1813
30 november 1813
Herdenking in 1838
Herdenking in 1863
De Naald, 1865
Monument in 1869
Herdenking in 1888
Herdenking in 1913
Herdenking in 1938
Herdenking in 1963
Herdenking in 1988
Herdenking in 2013
Vertrek en aankomst Oranjes en Stuarts op Scheveningen
Vertrek Willem II, 1641
Vertrek Henrietta Maria, 1643
Vertrek Charles II, 1660
Aankomst Willem III, 1691
1642-1660
De Stuarts in Ballingschap
400 jaar Strandschilders
op Scheveningen
1600-1700
1700-1800
1800-1900 A t/m L
1800-1900 M t/m Z
1900-2000 A t/m L
1900-2000 M t/m Z
2000-heden
Muurschilderingen
Scheveningen op keramiek 1
Scheveningen op keramiek 2
Herdenkingspenningen
Panorama's Scheveningen
Algemeen
Scheveningen toen en nu
Huifkarren op Scheveningen
Zeeslagen bij Scheveningen
Het kanon van Scheveningen
Waarzegster op Scheveningen
Boeken over Scheveningen
Links
Over de Website
Contact
 
   

Vlucht van de Prinses Frederica Sophia Wilhelmina op 18 januari 1795
Zondag, 18 Januari, des morgens te 8 uur verliet Frederica Sophia Wilhelmina, prinses van Pruisen met hare schoondochter Frederica Louisa Wilhelmina, prinses van Pruisen en het driejarig zoontje van deze laatste - Willem Frederik KGeorge Lodewijk - later Koning Willem II - het stadhouderlijk paleis op het Binnenhof. Een klein gevolg vergezelde de prinsessen.
VERTREK van MEVROUW de PRINSES van ORANJE, met hare BEHUWDDOCHTER en derzelver ZOONTJE, van Scheveningen, en van daar naar Engeland over te steken, op den 18en van January 1795, des morgens omtrent 8 uuren. Afbeelding van het vertrek van de Wilhelmina van Pruisen, echtgenote van stadhouder Willem V, vanaf het strand. Links is de hofhouding bezig met de bagage op het strand. In het midden de prinses. Rechts op de voorgrond kijken enige mensen toe. In het midden verder naar de achtergrond de schepen waarmee het gezelschap naar Engeland vertrok. Gravure van M. Brakel. (Coll. Provincialeatlas-nh.nl)
"Hare gelaatstrekken tekenden niet weinig ontroering", zegt een geschiedschrijver uit die dagen en wij willen hem gaarne gelooven. Het was een gaan in ballingschap.
Te Scheveningen lagen dan een aantal visscherspinken voor uitzeilen gereed. Een daarvan, gevoerd door stuurman Chiel den Heijer, zou de Prinsessen en den jeugdigen Prins overbrengen. Bij aankomst te Scheveningen was het water wassende en de pink dus niet droogvoets te naderen. Bij het overbrengen van de Vorstelijke familie naar de sloep maakte zich zeer verdienstelijk Janus Betting, kastelein in de herberg: "De Gouden Engel", en algemeen als een warm Oranje-man bekend. Gravure van onbekende graveur. Misschien is het de schetstekening geweest voor de gravure van M. Brakel. (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief)
Een ooggetuige beschrijft het vertrek aldus:
Daarna zag ik een droevig tooneel; het waren de vrouwen van het Vorstelijk geslacht met haar dierbaar kind later Koning Willem II, stil staande en met verbazing den masthoog opgekruiden ijsberg aanstarende, waarbij er onder de menigte aanschouwers een uitbarsting van weemoed plaats greep, vooral veroorzaakt door een oude vrouw, die met uitgebreide armen de hofkoets het eerst naderde en verzocht het Prinsje te mogen kussen; en dat smartvol oogenblik was dan ook het hartverscheurende voor alle aanwezigen. Gravure van Jan Anthonie Langendijk (1780-1818). Het is niet duidelijk wie de oorspronkelijke tekening heeft gemaakt. (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief)
Het gezelschap begaf zich vervolgens naar het bevrozen water en werd met groote voorzichtigheid naar de sloep geleid. Het laatste was de beurt aan het kind - Neerlands hoop - dat door een staatsdame of baker mede van droefheid overstelpt, gedragen werd, die al smekende uitriep: "Och, och draagt toch zorg voor ons Prinsje!" en toen het kind overgaf aan den stuurman Chiel den Heyer en andere, die hetzelve naar de sloep geleidden, hetwelk geschiedde in tegenwoordigheid van den reeder dier pink, den zeer Godvreezenden Simon Berkenbosch Blok, die er zijn zegen vooraf over uitsprak. Het anker werd spoedig gelicht en met gunstigen wind koers gezet naar Engeland. Om één uur waren alle pinken reeds uit het gezicht. Een krachtige Oostenwind bracht ze behouden te Yarmouth. Het is niet bekend wie deze gravure heeft gemaakt, maar de graveur bracht enkele veranderingen aan. De bediende, die op de gravure van Langendijk bukt om een kist op te pakken, loopt op deze prent met de kist naar de pink. (Bron: niet meer te vinden)
Het vertrek van de Stadhouderlijke familie. De Prins omhelst een begeleider voor een pink te midden van koffers en kisten, de Prinses stapt uit een koets op het strand. (Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief)
Het vertrek van de Stadhouderlijke familie. Spotprent op het vertrek van Prins Willem V en Prinses Wilhelmina. De prinses wordt aan boord gedragen terwijl de Prins afscheid neemt. kisten en koffers staan op het strand en worden ingeladen.
 
Struik, L. A., Oranje in ballingschap 1795-1813. Een Odyssee (Amsterdam: De Bataafsche Leeuw, 2006, 459 blz., 39,50, ISBN 90 6707 606
Verkrijgbaar in boekhandels en via internet.

In januari 1795 toen de Franse revolutionairen de Republiek van de Verenigde Provinci binnenvielen nam stadhouder Willem V met zijn gezin de wijk naar Engeland. In november 1813 keerde zijn oudste zoon Willem Frederik als Souverein Vorst naar de Nederlanden terug.Wat gebeurde er in de tussentijd met de Oranjes? Al waren de familieconnecties met...

In januari 1795 toen de Franse revolutionairen de Republiek van de Verenigde Provinci binnenvielen nam stadhouder Willem V met zijn gezin de wijk naar Engeland. In november 1813 keerde zijn oudste zoon Willem Frederik als Souverein Vorst naar de Nederlanden terug.
Wat gebeurde er in de tussentijd met de Oranjes? Al waren de familieconnecties met het Engelse en Pruisische Hof aanvankelijk voor de ballingen een opvangnet, het Huis van Oranje werd een speelbal in de diplomatieke en militaire strijd van Pruisen, Oostenrijk, Engeland en Rusland tegen Napoleon Bonaparte. Uit de boedel van het ëHeilig Roomse Rijk der Duitsche Natieí verwierf het Huis Oranje-Nassau in 1802 met steun van Pruisen de kerkelijke bezittingen Fulda en Corvey. Een wraakzuchtige Napolean beroofde na de nederlaag van Pruisen in 1806 de Prins van Oranje van deze gebieden. Ook het oude bezit Nassau raakte het Huis van Orange kwijt. Na jaren van omzwervingen en afwachten kreeg ten gevolge van de geallieerde bevrijdingsoorlog tegen Frankrijk in 1813 de Prins van Oranje de kans eindelijk naar zijn vaderland terug te keren. (Bron: De Volkskrant)
 
Bronnen:
Geschiedenis van Scheveningen. De vlucht van de prinses
Vertrek van mevrouw de Prinses van Oranje
Vertrek van de Stadhouderlijke familie naar Engeland in 1795
Vertrek van de Stadhouderlijke familie naar Engeland in 1795
 
De vlucht des laatsten stadhouder
Het vertrek van de Stadhouderlijke familie
 
 
De data bij de foto's, tekeningen en in de tekst zijn in het algemeen verzameld aan de hand informatie bij foto's in het Gemeente Archief en voor zover deze verder te vinden zijn op internet.
Mocht u nog aanvullingen of wijzigingen willen adviseren stuur dan een mailtije naar: