|
Vlucht van de
Prinses Frederica Sophia Wilhelmina op 18 januari 1795 |
Zondag, 18 Januari, des morgens te
8 uur verliet Frederica Sophia Wilhelmina, prinses van Pruisen met hare schoondochter
Frederica Louisa Wilhelmina, prinses van Pruisen en het driejarig zoontje van deze
laatste - Willem Frederik KGeorge Lodewijk - later Koning Willem II - het stadhouderlijk
paleis op het Binnenhof. Een klein gevolg vergezelde de prinsessen. |
|
VERTREK van MEVROUW de PRINSES van
ORANJE, met hare BEHUWDDOCHTER en derzelver ZOONTJE, van Scheveningen, en van daar
naar Engeland over te steken, op den 18en van January 1795, des morgens omtrent 8
uuren. Afbeelding van het vertrek van de Wilhelmina van Pruisen, echtgenote van stadhouder
Willem V, vanaf het strand. Links is de hofhouding bezig met de bagage op het strand.
In het midden de prinses. Rechts op de voorgrond kijken enige mensen toe. In het
midden verder naar de achtergrond de schepen waarmee het gezelschap naar Engeland
vertrok. Gravure van M. Brakel. (Coll. Provincialeatlas-nh.nl) |
|
"Hare gelaatstrekken tekenden
niet weinig ontroering", zegt een geschiedschrijver uit die dagen en wij willen
hem gaarne gelooven. Het was een gaan in ballingschap.
Te Scheveningen lagen dan een aantal visscherspinken voor uitzeilen gereed. Een daarvan,
gevoerd door stuurman Chiel den Heijer, zou de Prinsessen en den jeugdigen Prins
overbrengen. Bij aankomst te Scheveningen was het water wassende en de pink dus niet
droogvoets te naderen. Bij het overbrengen van de Vorstelijke familie naar de sloep
maakte zich zeer verdienstelijk Janus Betting, kastelein in de herberg: "De
Gouden Engel", en algemeen als een warm Oranje-man bekend. Gravure van onbekende
graveur. Misschien is het de schetstekening geweest voor de gravure van M. Brakel.
(Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief) |
|
Een ooggetuige beschrijft het vertrek
aldus:
Daarna zag ik een droevig tooneel; het waren de vrouwen van het Vorstelijk geslacht
met haar dierbaar kind later Koning Willem II, stil staande en met verbazing den
masthoog opgekruiden ijsberg aanstarende, waarbij er onder de menigte aanschouwers
een uitbarsting van weemoed plaats greep, vooral veroorzaakt door een oude vrouw,
die met uitgebreide armen de hofkoets het eerst naderde en verzocht het Prinsje te
mogen kussen; en dat smartvol oogenblik was dan ook het hartverscheurende voor alle
aanwezigen. Gravure van Jan Anthonie Langendijk (1780-1818). Het is niet duidelijk
wie de oorspronkelijke tekening heeft gemaakt. (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief) |
|
Het gezelschap begaf zich vervolgens
naar het bevrozen water en werd met groote voorzichtigheid naar de sloep geleid.
Het laatste was de beurt aan het kind - Neerlands hoop - dat door een staatsdame
of baker mede van droefheid overstelpt, gedragen werd, die al smekende uitriep: "Och,
och draagt toch zorg voor ons Prinsje!" en toen het kind overgaf aan den stuurman
Chiel den Heyer en andere, die hetzelve naar de sloep geleidden, hetwelk geschiedde
in tegenwoordigheid van den reeder dier pink, den zeer Godvreezenden Simon Berkenbosch
Blok, die er zijn zegen vooraf over uitsprak. Het
anker werd spoedig gelicht en met gunstigen wind koers gezet naar Engeland. Om één
uur waren alle pinken reeds uit het gezicht. Een krachtige Oostenwind bracht ze behouden
te Yarmouth. Het is niet bekend wie deze gravure heeft gemaakt, maar de graveur bracht
enkele veranderingen aan. De bediende, die op de gravure van Langendijk bukt om een
kist op te pakken, loopt op deze prent met de kist naar de pink. (Bron: niet meer
te vinden) |
|
Het vertrek van de Stadhouderlijke
familie. De Prins omhelst een begeleider voor een pink te midden van koffers en kisten,
de Prinses stapt uit een koets op het strand. (Klik voor een groter formaat op de
afbeelding.) (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief) |
|
Het vertrek van de Stadhouderlijke
familie. Spotprent op het vertrek van Prins Willem V en Prinses Wilhelmina. De prinses
wordt aan boord gedragen terwijl de Prins afscheid neemt. kisten en koffers staan
op het strand en worden ingeladen. |
|
Struik, L.
A., Oranje
in ballingschap 1795-1813. Een Odyssee
(Amsterdam: De Bataafsche Leeuw, 2006, 459 blz., 39,50, ISBN 90 6707 606
Verkrijgbaar in boekhandels en via internet.
In januari 1795 toen de Franse revolutionairen de Republiek van de Verenigde Provinci
binnenvielen nam stadhouder Willem V met zijn gezin de wijk naar Engeland. In november
1813 keerde zijn oudste zoon Willem Frederik als Souverein Vorst naar de Nederlanden
terug.Wat gebeurde er in de tussentijd met de Oranjes? Al waren de familieconnecties
met...
In januari 1795 toen de Franse revolutionairen de Republiek van de Verenigde Provinci
binnenvielen nam stadhouder Willem V met zijn gezin de wijk naar Engeland. In november
1813 keerde zijn oudste zoon Willem Frederik als Souverein Vorst naar de Nederlanden
terug.
Wat gebeurde er in de tussentijd met de Oranjes? Al waren de familieconnecties met
het Engelse en Pruisische Hof aanvankelijk voor de ballingen een opvangnet, het Huis
van Oranje werd een speelbal in de diplomatieke en militaire strijd van Pruisen,
Oostenrijk, Engeland en Rusland tegen Napoleon Bonaparte. Uit de boedel van het ëHeilig
Roomse Rijk der Duitsche Natieí verwierf het Huis Oranje-Nassau in 1802 met steun
van Pruisen de kerkelijke bezittingen Fulda en Corvey. Een wraakzuchtige Napolean
beroofde na de nederlaag van Pruisen in 1806 de Prins van Oranje van deze gebieden.
Ook het oude bezit Nassau raakte het Huis van Orange kwijt. Na jaren van omzwervingen
en afwachten kreeg ten gevolge van de geallieerde bevrijdingsoorlog tegen Frankrijk
in 1813 de Prins van Oranje de kans eindelijk naar zijn vaderland terug te keren.
(Bron: De Volkskrant) |
|
Bronnen: |
Geschiedenis
van Scheveningen. De vlucht van de prinses |
Vertrek van mevrouw
de Prinses van Oranje |
Vertrek van de
Stadhouderlijke familie naar Engeland in 1795 |
Vertrek van de
Stadhouderlijke familie naar Engeland in 1795 |
|
De vlucht des
laatsten stadhouder |
Het vertrek van
de Stadhouderlijke familie |
|
|
De data bij de foto's, tekeningen
en in de tekst zijn in het algemeen verzameld aan de hand informatie bij foto's in
het Gemeente Archief en voor zover deze verder te vinden zijn op internet.
Mocht u nog aanvullingen of wijzigingen willen adviseren stuur dan een mailtije naar: |
|