Jan Brueghel de Oude (1568 - 1625) Reizigers onderweg. Links: landschap met reizigers, ca. 1604 Rechts: reizigers onderweg, 1610
Op het schilderij links rusten twee boeren en een boerin uit. Ze hebben de zware lasten, die ze dragen op de grond gelegd. In het midden heeft een huifkar halt gehouden. Een ruiter is van zijn paard gestapt en staat bij de huifkar. Het is niet duidelijk of hij kwade bedoelingen heeft, maar Brueghel heeft boven op de heuvel nog een galg geschilderd. Die komt bij overvallen vaak terug.
Rechts komt een huifkar met reizigers over de heuvel. Waarschijnlijk zijn het voorname reizigers, die bewaakt worden door de mannen te paard.
 
Jan Brueghel de Oude (1568 - 1625) Reizigers onderweg. Links: en Rechts: Heuvelachtig landschap met voetvolk en huifkarren ca. 1610
Op het schilderij links passeert de karavaan huifkarren een vrolijk gezelschap van dansende boeren en boerinnen. Een vioolspeler maakt muziek en het voorname gezelschap rechts, kijkt toe. Links op de voorgrond liggen enkele botten van een paard.
Het schilderij van Jan Brueghel de Oude toont veel overeenkomst met een aquarel van Sebastiaen Vrancx. Ook op de aquarel is een karavaan huifkarren te zien met daarnaast een dansend gezelschap. De twee schilders werkten veel samen en mogelijk is het landschap door Brueghel en zijn de figuurtjes van Vrancx. In de verte is een schaapskudde te zien en rechts een kerk van een dorp in het bos. Helemaal in de verte zijn vaag de contouren van een grote stad te zien. Waarschijnlijk Antwerpen.
Het schilderij rechts toont de diepte van het landschap. Zo te zien hebben de huifkarren en lopende mensen nog een lange weg te gaan. Links is weer de vaak tergkerende man met de zak op de rug, de boerin met een mand op het hoofd en het kind met een mand aan de arm te zien.
 
Jan Brueghel was de zoon van Pieter Brueghel de Oude en vader van Jan Brueghel de Jonge. Ook was hij de broer van Pieter Brueghel de Jonge, de oom van Jan van Kessel en de schoonvader van David Teniers de Jonge. Zijn vader stierf een jaar na zijn geboorte. Hij kreeg zijn opleiding van zijn grootmoeder, die miniatuurschilderes was, en van Pieter Goetkindt. In 1589 trok hij naar Italië, waar hij in Napels, Rome en Milaan werkzaam was. In Rome raakte hij bevriend met Paul Bril. De twee schilders werkten samen en oefenden een sterke wederzijdse invloed op elkaar uit. Een andere samenwerking was die met Johann Rottenhammer, die hem bekend maakte met de kunst in Venetië.
Terug in Antwerpen keerde hij terug naar het type panoramische vergezichten omzoomd door coulisseachtige bergen zoals dat in Vlaanderen traditie was (vergelijk de werken van Joos de Momper). Ook het traditionele driekleurenschema (bruine voorgrond, groen middenplan, blauw verschiet) en de hoge horizon zijn onverminderd aanwezig. Weer wat later, rond 1605, krijgt het dorpsgezicht met lage horizon zijn voorkeur. Ten slotte, rond 1610, schilderde hij meer open landschappen met een realistischer inslag die aan het Brabantse landschap herinneren. Ze zijn veelal gestoffeerd met reizigers in huifkarren of boeren.
 
Bronnen:
Jan Brueghel de Oude op Wikipedia
Landscape with peasants, 1604
Landscape with travellers, 1610
The National Gallery
Rijksmuseum Twenthe
Terminators