Terug naar Startpagina
Scheveningen
Scheveningen toen en nu
400 jaar Strandschilders
op Scheveningen
1600-1700
1700-1800
1800-1900 A t/m L
1800-1900 M t/m Z
1900-2000 A t/m L
1900-2000 M t/m Z
2000-heden
Muurschilderingen
Scheveningen op keramiek 1
Scheveningen op keramiek 2
Herdenkingspenningen
Panorama's Scheveningen
Huifkarren op Scheveningen
Zeeslagen bij Scheveningen
Het kanon van Scheveningen
Waarzegster op Scheveningen
Vertrek en aankomst Oranjes en Stuarts op Scheveningen
Vertrek Willem II, 1641
Vertrek Henrietta Maria, 1643
Vertrek Charles II, 1660
Aankomst Willem III, 1691
1642-1660
De Stuarts in Ballingschap
 
200 jaar Koninkrijk
De Franse Invasie
Vlucht 18 januari 1795
Vlucht Prinses
Vlucht Prins Willem V
Pink 'Johanna Hoogenraad'
1795-1813
Oranje in ballingschap
Terugkeer Oranje in 1813
30 november 1813
Herdenking in 1838
Herdenking in 1863
De Naald, 1865
Monument in 1869
Herdenking in 1888
Herdenking in 1913
Herdenking in 1938
Herdenking in 1963
Herdenking in 1988
Herdenking in 2013
 
Algemeen
Boeken over Scheveningen
Links
Over de Website
Contact
   

De pink 'Johanna van Hoogenraad'
 
Zondag 18 januari 1795 vluchtte stadhouder Willem V met zijn twee zonen met de Scheveningse pink 'Johanna Hoogenraad' naar Engeland. Van de 'Johanna Hoogenraad' zijn geen afbeeldingen bekend.
De 'Johanna Hoogenraad' was een pink van de reder Gerrit Hoogenraad en heeft een historische betekenis. Deze pink symboliseert de Scheveningse visserij in de 18e en 19e eeuw en daarmee voor een belangrijke periode van de Scheveningse geschiedenis.
 
Links een tekening, van waarschijnlijk Cornelis Elandst, uit 1664 naar een ouder schilderij, dat een zicht op het Scheveningen van vóór de allerheiligenvloed van 1570 weergeeft. Rechts een tekening van waarschijnlijk Gerrit Giessen uit 1730. Op de tekeningen staan pinken met twee masten. De zeilen zijn rechthoekig afgebeeld.
 
Hendrik Cornelisz Vroom schilderde rond 1625 vissersschepen aan en op het strand van Scheveningen vanuit het noord-westen. De pinken hebben twee masten en rechthoekige zeilen. De pink op de voorgrond wordt gelost en de vis wordt naar de wagen gebracht. Links op de achtergrond de kerk van Scheveningen.
 
Links van het midden schilderde Heendrik Cornelisz Vroom de Schuitenweg richting de kerk en in het midden de vuurbaak. Het schilderij lijkt een vervolg op het eerste. Het grootzeil wordt gestreken en de pink op de voorgrond wordt op het strand getrokken. Links op de voorgrond staat dezelfde paard en wagen als op bovenstaand schilderij.
 
Jan van Goyen tekende en schilderde verschillende keren het strand van Scheveningen. In 1645 schilderde hij de vuurbaak op het duin vanuit het zuiden gezien en pinken op het strand met twee masten en rechthoekige zeilen.
 
In 1646 schilderde Jan van Goyen de grote kerk, het einde van de Kerkwerf en vissers op het strand vanuit het zuid-westen.
 
Op de details van de schilderijen zijn de pinken met twee masten en rechthoekige zeilen duidelijk te zien.
 
Op deze ets van Jan van Call uit 1700 is te zien dat de pinken een ander uiterlijk hebben.Bezoekers uit Den Haag, maakten gebruik van het Schuitegat, nu de Schuiteweg om met paard en koets het strand te bereiken.
 
In 1799 maakte J. Wit een gravure naar een tekening van P.C. la Fargue uit 1770, waarbij de pink getekend is met één mast. Op de kleurtekening van N.L. Pennings uit 1789 is de pink ook afgebeeld met één mast.
 
De etser Gerrit Groenewegen tekende in 1790 de pink of schollenschuit met een mast een grootzeil en een fok.
 
Op de tekening van J. Bulthuis uit 1795 zijn alle pinken met één mast afgebeeld. Het lijkt erop, dat de 'Johanna Hoogenraad' eruit zag, zoals Gerrit Groenewegen de pink in 1790 heeft afgebeeld.
 
Rond 14.00 uur werd de erfstadhouder prins Willem V met zijn zoons Willem Frederik en Willem George Frederik naar de pink ' Johanna Hoogenraad' geroeid.
De Stadhouder bleef mede geruimen tijd op het glibberige dek. Jan Ros haalde hem een paar zeemanskousen, om die over de schoenen te trekken; en zag zijne voorkomendheid met een paar ducaten beloond.
Eerst tegen den avond ging de Stadhouder naar omlaag en legde zich neder in de voor hem bestemde kooi in het vooronder. Z. H. zoowel als de andere passagiers hadden allen veel van de zeeziekte te lyden.
De afscheidsbrief hierboven gemeld, was inmiddels in de vergadering van de Staten van Holland en in die van de Staten-Generaal voorgelezen, maar door beide Colleges werd geen enkele stap gedaan om den Prins op zijn besluit te doen terugkomen.
Het schijnt in den aanvang niet bepaald het voornemen van den Prins geweest te zijn om naar Engeland over te steken en daar te blijven. Uit het volgende zal blijken, dat aanvankelijk bij het heengaan nog gedacht werd om te trachten over de zee een of andere provincie te bereiken en daar de dingen af te wachten, die komen zouden.
Te vier uur, bij het vallen van den avond, toen de pink "Johanna Hoogenraad" reeds vlot was, verscheen een courier met een brief van het gezantschap uit Parijs, waarin voor het sluiten van een verbond met de Franschen als eisch werd gesteld, dat de Stadhouderlijke familie vooraf het grondgebied der Republiek moest verlaten.
De Prins had hun daarop het vooruitzicht geopend, wanneer het Vorstelijk gezin nog eenmaal in het vaderland zou terugkeeren. De stuurlieden van de twee en twintig pinken, die den tocht hadden gemaakt, kregen daarvan een schriftelijk bewijs, waarbij o. a. was verzekerd, dat bij eventueel overlijden der zeelieden, het recht op belooning op hun erven zou overgaan.
Door tusschenkomst van Jacob Pronk werden in April 1815 aan koning Willem I deze bewijzen toegezonden en de Vorst liet toen aan de gezamenlijke belanghebbenden een bedrag van fl. 13.200 uitkeeren; dat was dus fl. 600 voor elke bemanning.
Jacob Pronk ontving tegelijk een dankbetuiging van den Koning voor de moeite, die hij zich gegeven had.
 
 
Bronnen:
Geschiedenis van Scheveningen door J.C. Vermaas
Webgallery of Art: Jan van Goyen
Wikimedia Commons: Jan van Goyen
Worldwide Art Resources: Jan van Goyen
 
De data bij de foto's, tekeningen en in de tekst zijn in het algemeen verzameld aan de hand informatie bij foto's in het Gemeente Archief en voor zover deze verder te vinden zijn op internet.
Mocht u nog aanvullingen of wijzigingen willen adviseren stuur dan een mailtije naar: