Terug naar Startpagina
 
Vlucht uit Engeland
1642 Maria Henriette
1644 Henrietta Maria
1646 Charles II
1646 Henrietta Anna
1648 James II
1648 Charles II
1649 Charles I onthoofd
1649 Charles II
1650 Overlijden Elizabeth
1651 Charles II
1653 Henry
Verblijf op vasteland
Parijs 1651-1654
Keulen 1654-1656
Brugge 1656-1658
Brussel 1658-1660
Terugkeer naar Engeland 1660
1660 Vertrek uit Breda
1660 Moerdijk - Dordrecht
1660 Rotterdam
1660 Delft
1660 Den Haag
Vertrek van Scheveningen
1660 Scheveningen
Pieter van Abeele
Anoniem
Cornelis Beelt
Jan de Bisschop
Pieter Bout
Johannes Lingelbach
Hendrick de Meijer
Pieter Schut
Willem van de Velde de Jonge
Adriaen van der Venne
Boeken
Over Stuarts
 
Ballingschap Oranjes
De Franse Invasie
Vlucht 18 januari 1795
Vlucht Prinses
Vlucht Prins Willem V
Pink 'Johanna Hoogenraad'
Terugkeer Oranje in 1813
30 november 1813
Herdenking in 2013
Vertrek en aankomst Oranjes en Stuarts op Scheveningen
Vertrek Willem II, 1641
Vertrek Henrietta Maria, 1643
Vertrek Charles II, 1660
Aankomst Willem III, 1691
400 jaar Strandschilders
op Scheveningen
1600-1700
1700-1800
1800-1900 A t/m L
1800-1900 M t/m Z
1900-2000 A t/m L
1900-2000 M t/m Z
2000-heden
Muurschilderingen
Scheveningen op keramiek 1
Scheveningen op keramiek 2
Herdenkingspenningen
Panorama's Scheveningen
Algemeen
Scheveningen toen en nu
Huifkarren op Scheveningen
Zeeslagen bij Scheveningen
Het kanon van Scheveningen
Waarzegster op Scheveningen
Boeken over Scheveningen
Links
Over de Website
Contact
   

De reis van Breda via Moerdijk naar Rotterdam 24 mei 1660
 
24 mei 1660 vertrok Charles II met zijn broers James II en Henry, zijn zus Maria Henrietta en zijn neefje Willem III van Oranje van Breda naar Den Haag.

Zij reisden in een koets naar de Marvaert, waar ze werden ontvangen door cavaleristen, die hen naar de wachtende jachten aan de kade, begeleidden.

(De Engelsen noemden de rivier de Marck in de 17e eeuw de Marvaert en de naam is nu de Mark door Breda).
(Bron tekst: The Travels of the King, Charles II in Germany and Flanders 1654-1660 by Eva Scott).

Uit de: HOLLANDTSE MERCURIUS
Vervatende
De gedenckwaerdiste Voorvallen in EUROPA
In 't Iaer 1660
Gedruckt by PIETER CASTELEYN, Boeck-drucker
op de Marckt, in de Croon, Haerlem. Anno 1661

Het beliefde zijn Majest. van Enghelant op 't versoeck van de Staten van Hollant/ na den Hage te komen/ hoewel men eerst meynde na Zeelant te zullen gaen: Maer om de consideratien van de Princesse Royale/ vertrock zijn Majesteyt met wel 500 Enghelse/ smorgens ten 10 uyren van Breda/ het water wemelde van gecierde jachten/ die men van alle plaetsen daer toe had by een doen komen: hielt zijn middach-mael aen de Moerdijck
(Bron: Koninklijke Bibliotheek, Den Haag)

Rechts: Plattegrond van Breda, 1649, met de Marvaert ofwel de Marck. (Bron: Geheugenvannederland.nl). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding)
 
Van Breda naar Moerdijk. Kaart van Brabant-Zeeeland 17e eeuw. (Bron: Schrijver-dichter.nl). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding)
In minder dan een uur waren ze aan boord gegaan en zeilden de rivier de Marck af. De oevers waren volgestroomd met mensen, die saluutschoten afvuurden en allemaal gretig uitdrukking gaven aan hun innig medeleven met de recente gebeurtenissen.
Waarschijnlijk reisden ze op de rivier de Marck/Mark via Zevenbergen (Sevenbergen) naar Moerdijk (Maerdyck in de 17e eeuw). (Bron tekst: The Travels of the King, Charles II in Germany and Flanders 1654-1660 by Eva Scott).
Een Nederlands Bezaan Jacht en veel andere schepen in een drukke haven naast een herberg. door Willem van de Velde de Oude. (Coll. Royal Museums of Greenwich, UK). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding)
Links op de voorgrond ligt een bezaanjacht aan de oever. Ze heeft een gewone Nederlandse vlag op de achtersteven en een kleine vaan in de mast. Een kleine boot ligt bij de achtersteven. Het jacht is rijk versierd met houtsnijwerk van onder tot bovenaan de spiegel en een klein schild op de tafereel.
Dit schild is geschilderd met engeltjes, die op zeedieren rijden en bellen blazen.
Het Prinsenjacht en het Statenjacht door Willem van de Velde de Oude. (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding)
Het Prinsenjacht en het Statenjacht, vermoedelijk de komst van Charles II, koning van Engeland, afwachtend bij Moerdijk, 1660. De jachten liggen voor anker in de haven tussen een vloot van andere kleine scheepjes en roeiboten. Aan de wal op de voorgrond een groep kaartende mannen, rechts een herberg met vrouwen en drinkende soldaten.
Het Prinsenjacht (links) en het Statenjacht (rechts) Willem van de Velde de Oude. (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding)
Het Prinsenjacht en het Statenjacht verlaten Moerdijk met Karel II, koning van Engeland, aan boord, 1660. De jachten verlaten de haven waar tal van andere boten en sloepen liggen. Op de voorgrond aan wal een groepje kaartende figuren, rechts een drijvende herberg.
Charles II van Engeland (1630-1685) op de rede van Dordrecht op zijn tocht van de Moerdijk naar Delft in 1660. Willem van de Velde de Jonge. (Coll. Mauritshuis, Den Haag). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding)
Charles I (1600 ó 1649) was de eerste en enige Britse vorst ooit die, na een showproces, zowel werd afgezet als onthoofd. Eerder al had hij zijn zoon, de latere koning Charles II, naar Frankrijk gestuurd. Karel II verbleef ook een tijdje in Den Haag. In 1660 werd hij uitgenodigd om weer als koning terug te keren en vertrok uit- eindelijk in juni van dat jaar vanaf het strand in Scheveningen. Om daar te komen, vertrok hij van de Moerdijk naar Delft met een jacht dat oorspronkelijk toebehoorde aan de prins van Oranje (1). De dank van Charles II voor deze hulp was van korte duur; hij verklaarde de Republiek twee maal de oorlog. Hij overleed in 1685. (Bron tekst: Canonvanmoerdijk.nl
Een Statenjacht en andere schepen in heldere lucht van Willem van de Velde de Jonge. (Coll. Koetsergallery.com). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding)
Dit en het volgende schilderij lijken veel op elkaar. Al in de wolkenpartijen is te zien dat het ene schilderij een kopie moet zijn van de andere.
Een Statenjacht en andere schepen in heldere lucht. (Coll. Royal Museums of Greenwich, UK). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding)
Een Nederlands Statenjacht met veel andere schepen op een kalme zee. Het Statenjacht heeft een wimpel en een gewone Nederlandse vlag op de mast. Het jacht vuurt een saluutsschot als een boot met voorname bezoekers wegvaart. De kiel van de boot werd gelegd in 1645 voor Prins Frederik Hendrik, maar na zijn dood in 1647 afgebouwd voor zijn zoon Willem II. Links in de voorgrond is een pont of een vlot met een roef en is de voorkant te zien van een kleiner vaartuig. Misschien is het een trekschuit met een lange overhangende boeg en een dekzeil midscheeps. De kroon boven de luifel die aan een stok vastzit betekent vrijwel zeker een plaats voor verfrissing.
 
Na de oversteek van Moerdijk naar Dordrecht, dineerde het gezelschap daar aan boord.
 
Bronnen:
Charles II van Engeland op Wikipedia
Kaart van Breda, 1649
Kaart van Zuid-Holland
Een Nederlands Bezaan Jacht en veel andere schepen
Het Prinsenjacht en het Statenjacht
Het Prinsenjacht (links) en het Statenjacht (rechts)
Charles II van Engeland (1630-1685) op de rede van Dordrecht
Een Statenjacht en andere schepen
Een Statenjacht en andere schepen in heldere lucht