|
De reis van Breda
via Moerdijk naar Rotterdam 24 mei 1660 |
|
24
mei 1660 vertrok Charles II met zijn broers James II en Henry, zijn zus Maria Henrietta
en zijn neefje Willem III van Oranje van Breda naar Den Haag.
Zij reisden in een koets naar de Marvaert, waar ze werden ontvangen door cavaleristen,
die hen naar de wachtende jachten aan de kade, begeleidden.
(De Engelsen noemden de rivier de Marck in de 17e eeuw de Marvaert en de naam is
nu de Mark door Breda).
(Bron tekst: The Travels of the King, Charles II in Germany and Flanders 1654-1660
by Eva Scott).
Uit de: HOLLANDTSE MERCURIUS
Vervatende
De gedenckwaerdiste Voorvallen in EUROPA
In 't Iaer 1660
Gedruckt by PIETER CASTELEYN, Boeck-drucker
op de Marckt, in de Croon, Haerlem. Anno 1661
Het beliefde zijn Majest. van Enghelant op 't versoeck van de Staten van Hollant/
na den Hage te komen/ hoewel men eerst meynde na Zeelant te zullen gaen: Maer om
de consideratien van de Princesse Royale/ vertrock zijn Majesteyt met wel 500 Enghelse/
smorgens ten 10 uyren van Breda/ het water wemelde van gecierde jachten/ die men
van alle plaetsen daer toe had by een doen komen: hielt zijn middach-mael aen de
Moerdijck
(Bron: Koninklijke Bibliotheek, Den Haag)
Rechts: Plattegrond van Breda, 1649, met de Marvaert ofwel de Marck. (Bron: Geheugenvannederland.nl).
(Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
|
Van Breda naar Moerdijk. Kaart van
Brabant-Zeeeland 17e eeuw. (Bron: Schrijver-dichter.nl). (Klik voor een groter formaat
op de afbeelding) |
In minder dan een uur waren ze aan
boord gegaan en zeilden de rivier de Marck af. De oevers waren volgestroomd met mensen,
die saluutschoten afvuurden en allemaal gretig uitdrukking gaven aan hun innig medeleven
met de recente gebeurtenissen.
Waarschijnlijk reisden ze op de rivier de Marck/Mark via Zevenbergen (Sevenbergen)
naar Moerdijk (Maerdyck in de 17e eeuw). (Bron tekst: The Travels of the King, Charles
II in Germany and Flanders 1654-1660 by Eva Scott). |
|
Een Nederlands Bezaan Jacht en veel
andere schepen in een drukke haven naast een herberg. door Willem van de Velde de
Oude. (Coll. Royal Museums of Greenwich, UK). (Klik voor een groter formaat op de
afbeelding)
Links op de voorgrond ligt een bezaanjacht aan de oever. Ze heeft een gewone Nederlandse
vlag op de achtersteven en een kleine vaan in de mast. Een kleine boot ligt bij de
achtersteven. Het jacht is rijk versierd met houtsnijwerk van onder tot bovenaan
de spiegel en een klein schild op de tafereel.
Dit schild is geschilderd met engeltjes, die op zeedieren rijden en bellen blazen. |
|
Het Prinsenjacht en het Statenjacht
door Willem van de Velde de Oude. (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam). (Klik voor een
groter formaat op de afbeelding)
Het Prinsenjacht en het Statenjacht, vermoedelijk de komst van Charles II, koning
van Engeland, afwachtend bij Moerdijk, 1660. De jachten liggen voor anker in de haven
tussen een vloot van andere kleine scheepjes en roeiboten. Aan de wal op de voorgrond
een groep kaartende mannen, rechts een herberg met vrouwen en drinkende soldaten. |
|
Het Prinsenjacht (links) en het Statenjacht
(rechts) Willem van de Velde de Oude. (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam). (Klik voor
een groter formaat op de afbeelding)
Het Prinsenjacht en het Statenjacht verlaten Moerdijk met Karel II, koning van Engeland,
aan boord, 1660. De jachten verlaten de haven waar tal van andere boten en sloepen
liggen. Op de voorgrond aan wal een groepje kaartende figuren, rechts een drijvende
herberg. |
|
Charles II van Engeland (1630-1685)
op de rede van Dordrecht op zijn tocht van de Moerdijk naar Delft in 1660. Willem
van de Velde de Jonge. (Coll. Mauritshuis, Den Haag). (Klik voor een groter formaat
op de afbeelding)
Charles I (1600 ó 1649) was de eerste en enige Britse vorst ooit die, na een showproces,
zowel werd afgezet als onthoofd. Eerder al had hij zijn zoon, de latere koning Charles
II, naar Frankrijk gestuurd. Karel II verbleef ook een tijdje in Den Haag. In 1660
werd hij uitgenodigd om weer als koning terug te keren en vertrok uit- eindelijk
in juni van dat jaar vanaf het strand in Scheveningen. Om daar te komen, vertrok
hij van de Moerdijk naar Delft met een jacht dat oorspronkelijk toebehoorde aan de
prins van Oranje (1). De dank van Charles II voor deze hulp was van korte duur; hij
verklaarde de Republiek twee maal de oorlog. Hij overleed in 1685. (Bron tekst: Canonvanmoerdijk.nl |
|
Een Statenjacht en andere schepen
in heldere lucht van Willem van de Velde de Jonge. (Coll. Koetsergallery.com). (Klik
voor een groter formaat op de afbeelding)
Dit en het volgende schilderij lijken veel op elkaar. Al in de wolkenpartijen is
te zien dat het ene schilderij een kopie moet zijn van de andere. |
|
Een Statenjacht en andere schepen
in heldere lucht. (Coll. Royal Museums of Greenwich, UK). (Klik voor een groter formaat
op de afbeelding)
Een Nederlands Statenjacht met veel andere schepen op een kalme zee. Het Statenjacht
heeft een wimpel en een gewone Nederlandse vlag op de mast. Het jacht vuurt een saluutsschot
als een boot met voorname bezoekers wegvaart. De kiel van de boot werd gelegd in
1645 voor Prins Frederik Hendrik, maar na zijn dood in 1647 afgebouwd voor zijn zoon
Willem II. Links in de voorgrond is een pont of een vlot met een roef en is de voorkant
te zien van een kleiner vaartuig. Misschien is het een trekschuit met een lange overhangende
boeg en een dekzeil midscheeps. De kroon boven de luifel die aan een stok vastzit
betekent vrijwel zeker een plaats voor verfrissing. |
|
Na de oversteek van Moerdijk naar
Dordrecht, dineerde het gezelschap daar aan boord. |
|
Bronnen: |
Charles II van Engeland op Wikipedia |
Kaart van Breda, 1649 |
Kaart van Zuid-Holland |
Een Nederlands Bezaan Jacht en veel
andere schepen |
Het Prinsenjacht
en het Statenjacht |
Het Prinsenjacht
(links) en het Statenjacht (rechts) |
Charles II van
Engeland (1630-1685) op de rede van Dordrecht |
Een Statenjacht
en andere schepen |
Een Statenjacht en andere schepen in
heldere lucht |
|