| Willem van de
Velde de Oude (1611-1693) |
| Willem van de Velde, de Oude was
geboren in Leiden in 1611. Hij specialiseerde zich in het tekenen en schilderen van
schepen. Hij gebruikte schetsen als basis voor zijn pentekeningen. Hij zeilde met
de Nederlandse vloot mee als een soort reporter. In vredestijd maakte hij tekeningen
en pen schilderingen van koninklijke schepen. In zijn latere leven maakte hij ook
enkele olieverf schilderijen. Daarbij tekende hij ook voornamelijk schepen. Willem
van de Velde, de Oude overleed in 1693 in Londen. |
 |
| Strandgezicht uit 1637. Willem van
de Velde, de Oude wilde het wijdse kustlandschap met de wolken goed tot uiting laten
komen door de horizon laag te schilderen. Centraal ligt een pink op houten balken
op het strand. Rechts op het duin staan twee schuilhutjes. Voor de pink zijn enkele
mensen aan het pootje baden. Een opgang naar het strand moet ergens rechts liggen.
Maar ook in de verte zijn mensen te zien. Blijkbaar was een rondje strandlopen ook
in 1637 al populair. (Bron: Hollandse stranden in de Gouden Eeuw, Katwijks Museum,
2004). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
 |
| Voorbereiding van de slag bij Terheijde.
Ergens voor de kust werden in augustus 1653 voorbereidingen getroffen voor de zeeslag,
die later de Slag bij Scheveningen ofwel de Slag bij Terheijde zou worden genoemd
en volgens de in Nederland gebruikte jaartelling plaatsvond op 10 augustus 1653. |
 |
| Willem van de Velde, de Oude (1611-1693)
tekende de gigantische Engelse en Nederlandse vloot die voor de kust de Eerste Engels-Nederlandse
Oorlog uitvochten. De Engelsen gebruikten de Juliaanse kalender en dateren de slag
op 31 juli 1653. Nederland had de Gregoriaanse kalender en dateert de slag daardoor
op 10 augustus. De gevechten werden over een grote breedte voor de kust gevoerd.
Het wordt ook wel de slag bij Terheide genoemd. (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam). (Klik
voor een groter formaat op de afbeelding) |
 |
| Willem van de Velde de Oude was tijdens
het gevecht aanwezig. Samen met zijn zoon zeilde hij mee op een galjoen. Na afloop
van de strijd werd hij gehoord over de rol van de verschillende commandanten. (Coll.
Rijksmuseum, Amsterdam). |
 |
| In 1653 stelden de Staten Generaal
van de Nederlanden aan Willem van de Velde, de Oude (1611-1693) een galjoen en een
schipper ter beschikking, zodat hij hij de slag bij Scheveningen (ook wel genoemd,
de Slag bij Terheide) kon bekijken en schilderen. Tijdens de slag voor Scheveningen
droeg de Haagse Artillerie een steentje bij door vanaf het strand op de schepen te
schieten. (Coll. Royal Museums, Greenwich, UK). (Klik voor een groter formaat op
de afbeelding) |
 |
| In 1653 stelden de Staten Generaal
van de Nederlanden aan Willem van de Velde, de Oude (1611-1693) een galjoen en een
schipper ter beschikking, zodat hij hij de slag bij Scheveningen (ook wel genoemd,
de Slag bij Terheide) kon bekijken en schilderen. Op de voorgrond het galjoen. |
 |
De Slag bij Scheveningen op 31 juli
1653: de laatste klap in het gevecht. (Juliaanse kalender)
De Slag bij Scheveningen was het laatste treffen in de Eerste Engels-Nederlandse
Oorlog. De dood van de Nederlandse commendant, Maarten Tromp, in het begin van de
zeeslag leidde tot verwarring in de Nederlandse vloot, die hevig was verslagen, hoewel
ook de Engelse vloot ook moest terugkeren om opgekalafaterd te worden. Dit was de
eerste zeeslag waarbij Willem van de Velde de Oudere zeker aanwezig was in zijn galjoot
(een klein Nederlads kustscheepje), waarin hij het gevecht tekende. Van de Velde
schreef bij de tekening: 'de Leste charsijen tegenover' (veranderd van 'ontrent')
' de Middach sinde ontrent 2 urren' (veranderd van 'de Vier urren') '& verliet
tromp de groote steng ontrent middachs'- ofwel 'De laatste slag was rond de midag
om twee uur en Tromp verloor zijn topmast rond de middag' Het scheepje rechts op
de tekening moet de galjoot zijn waarin Willem van de Velde de Oude de slag volgde.
(Coll. Royal Museums, Greenwich, UK). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
| |
| Bronnen: |
| Willem van de Velde de Oude op Wikipedia |
| Hollandse stranden
in de Gouden Eeuw, Katwijks Museum, 2004 |
| Voorbereiding van de slag bij
Terheijde. (Bron: Onbekend) |
| De Zeeslag bij Ter Heide 1 van Willem van de
Velde de Oude |
| De Zeeslag bij Ter Heide 2 van Willem
van de Velde de Oude |
| De Slag bij Scheveningen van Willem
van de Velde de Oude |
| |
